ರಾಮಾಯಣದೊಳ ‘ರಾಮಕಥೆ’; ರಾಮನ ಕತೆಯೊಳ ನಮ್ಮ ಕಥೆ!

ಬೈಲಿಲಿಡೀ ಚವುತಿದೇ ಗವುಜಿ.

ಪ್ರತಿ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕನಿಷ್ಠ ಚವುತಿ ದಿನ ಆದರೂ ಗೆಣಪ್ಪಣ್ಣನ ನೆಂಪುಮಾಡಿಗೊಂಗು.
ಒಂದೋ ಗೆಣವತಿ  ಹೋಮ ಮಡಗ್ಗು, ಅಲ್ಲದ್ದರೆ ನಿತ್ಯಪೂಜೆ ದಿನ ಗೆಣವತಿಗೆ ಎರಡು ಕರಿಕ್ಕೆ ಹಾಕುಗು, ಅದೂ ಅಲ್ಲದ್ದರೆ ಹತ್ತರಾಣ ದಿಕ್ಕೆ ಗೆಣವತಿಯ ಕೂರುಸಿದಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಹಣ್ಣುಕಾಯಿ ಮಾಡಿಗೊಂಡು ಬಕ್ಕು. ಅಲ್ಲದೋ?
ಚವುತಿ ದಿನ ಚವುತಿದಲ್ಲದ್ದೇ ಬೇರೆಂತರ ಗವುಜಿ ಇದ್ದು – ಕೇಳುವಿ ನಿಂಗೊ.
ಬೇರೆಯೂ ಇದ್ದು. ಅದೆಂತರ?
~

ನಮ್ಮ ಗುರುಗೊ ಹದ್ನೆಂಟನೇ ಒರಿಶದ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯ ವ್ರತ ಕೂದ್ದದು ಅರಡಿಗಲ್ಲದೋ.
ಕಳುದೊರಿಶದ ಹಾಂಗೆ ಈ ಒರಿಶವೂ ಅಶೋಕೆಲೇ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯ ನೆಡೆತ್ತಾ ಇದ್ದು.
ಒರಿಶದ ಇಡೀ ದಿನ ದೇಶದ ಸಾವಿರಾರು ಶಿಷ್ಯವೃಂದಕ್ಕೆ ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡಿಗೊಂಡು ಸಂಚಾರಲ್ಲಿಪ್ಪ ಶ್ರೀಗುರುಗೊ, ನಾಲ್ಕು ಪಕ್ಷದ ಕಾಲ ಒಂದೇ ದಿಕ್ಕೆ ಕೂದುಗೊಂಡು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ವ್ರತ ಮಾಡ್ತದು.
ಅಧ್ಯಯನ, ಅನುಷ್ಠಾನ, ಪ್ರವಚನ, ಮಂಥನಂಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಯವ ಸದ್ವಿನಿಯೋಗ ಮಾಡಿಗೊಂಡು, ಆಸ್ತಿಕ ಭಗ್ತರು ಕೊಡ್ತ ಭಿಕ್ಷಾ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡಿಗೊಂಡು ಆಹಾರ ನಿಯಂತ್ರಣಲ್ಲಿ ಇರ್ತದು ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯದ ವಿಶೇಷ.

ಶಿಷ್ಯರೂ ಹಾಂಗೇ – ಒಂದೊಂದಿನ ಒಂದೊಂದು ದಿಕ್ಕಾಣ ಶಿಷ್ಯರ ಭಿಕ್ಷೆಗೊ.
– ಹಾಂಗಾಗಿ, ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಅಶೋಕೆಲಿ ಗಿಜಿಗಿಜಿ. ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ಹೊಸ ಮೋರೆಗೊ. ಎಲ್ಲೋರ ಮೋರೆಲಿಯೂ ಹೊಸ ಉತ್ಸಾಹಂಗೊ. ಅದರ ಕಂಡರೆ ಗುರುಗೊಕ್ಕೂ ನಿತ್ಯವೂ ಹೊಸ ಉತ್ಸಾಹ.
ದಿನಾಗುಳೂ ಭಿಕ್ಷಾ ಸ್ವೀಕಾರ ಆಗಿ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಚಾರಲ್ಲಿ ಆಶೀರ್ವಚನ. ಹೊಸ ಸಂಗತಿಗಳ ಜ್ಞಾನೋದಯ.
ಅದೇ ಒಂದು ಗವುಜಿ ಅಲ್ಲದೋ?
~

ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯದ ಎರಡು ತಿಂಗಳು ಅಧ್ಯಯನ, ಅನುಷ್ಠಾನಲ್ಲಿ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗೊ ತಲ್ಲೀನರಾಗಿರ್ತವು – ಹೇಳ್ತದು ಲೋಕವಿದಿತ.
ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಂತ್ರ ಅಲ್ಲ, ಅದರೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಅಧ್ಯಾಪನವೂ ಮಾಡ್ತದು ಗುರುಪೀಠದ ಲಕ್ಷಣ.

ಹಾಂಗಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಗುರುಗೊ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ರಾಮಾಯಣವೋ, ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಅದ್ವೈತ ತತ್ವವೋ – ಹೀಂಗೆಂತಾರು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡ್ತದರ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಗುರುಪೀಠಲ್ಲಿ ಕೂದುಗೊಂಡು ಅಧ್ಯಾಪನವನ್ನೂ ಮಾಡ್ತವು.
ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ ವಸ್ತುಗಳ ಮೂಲರೂಪಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ, ಅಲ್ಲಿಪ್ಪ ಕಠಿಣ ವಸ್ತುಗಳ ಮೆಸ್ತಂಗೆ ಮಾಡಿ ಈಗಾಣ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ನಮುನೆ ಹೇಳುವ ಚಾತುರ್ಯ ಪೀಠಕ್ಕೆ ಇದ್ದು.
ಹಾಂಗಾಗಿಯೇ – ಹಲವಾರು ಪ್ರವಚನಂಗೊ ಹರುದು ಬಪ್ಪದು, ಆ ಎಲ್ಲ ಪ್ರವಚನಂಗಳೂ ಜೆನರಿಂಗೆ ಮುಟ್ಟುತ್ತದು.
ಜೆನರಿಂಗೆ ಮುಟ್ಟಿದ ಪ್ರವಚನಂಗಳ ಮೆಚ್ಚಿ – ಆನಂದುಸುತ್ತದು.

ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಚನ – ಕಳುದೊರಿಶದ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯಲ್ಲೂ ಇದ್ದತ್ತು.
ನಿಂಗೊಗೆ ನೆಂಪಿದ್ದೋ ಏನೋ – ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ವಿರಚಿತ “ಆನಂದ ಲಹರೀ” ಹೇಳ್ತ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸರಳ-ಸುಂದರ ರೀತಿಲಿ ಕಳುದೊರಿಶ ಪ್ರವಚನ ಮಾಡಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಬೈಲಿಲಿ ಮಾತಾಡಿದ್ದತ್ತು ನಾವು. (ಸಂಕೊಲೆ)
ಅಲ್ಲಿ ಕಂಡ ವಿಶಯಂಗಳ ‘ಇದ್ದದರ ಇದ್ದ ಹಾಂಗೆ’ ಹೇಳಿದ ಈ ಶುದ್ದಿ ನೆಂಪಾದರೆ ಒಂದೊಂದರಿ ಗುರುಗಳೂ ನೆಗೆಮಾಡ್ಳಿದ್ದಾಡ – ವಿದ್ವಾನಣ್ಣ ಹೇಳಿತ್ತಿದ್ದವು.
~
ಕಳುದೊರಿಶ  ಪ್ರವಚನ ಮಾಂತ್ರ ಇದ್ದದು, ಅಲ್ಲದೋ
ಆದರೆ, ಈ ಸರ್ತಿ ಹಾಂಗಲ್ಲ – ಅದರಿಂದಲೂ ಗವುಜಿದು ಇದ್ದು. ಅದೆಂತರ?
ಅದುವೇ “ರಾಮಕಥೆ”.

~

ಈ ಸರ್ತಿ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯ ಸುರು ಅಪ್ಪ ಮೊದಲೇ ಹಾಂಗೊಂದು ಇದ್ದು-ಹೇಳ್ತದು ಗೊಂತಾಯಿದು.
ಆದರೆ ಅದೆಂತರ ಹೇಳಿಗೊಂಡು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನೋಡ್ಳೆ ನವಗೆ ಎತ್ತಿದ್ದಿಲ್ಲೆ. ಆರಾರು ಹೋದೋರ ಕೈಲಿ ಕೇಳಿಕ್ಕುವೊ° – ಹೇಳಿಗೊಂಡು ಯೋಚನೆ ಬಂತು. ಹೇಂಗೂ ಗಣೇಶಮಾವ° ನಿನ್ನೆ ಗೋಕರ್ಣಂದ ಎತ್ತಿದ್ದಷ್ಟೇ.
ಬಂದವು ಹೇಳ್ತದು ಗೊಂತಾಗಿ ಕಾಂಬಲೆ ಹೋದೆ.
ಇನ್ನೂ ಸಮಗಟ್ಟು ಒರಕ್ಕು ಬಿಟ್ಟಿದಿಲ್ಲೆ – ಮನೆಲೇ ಇತ್ತಿದ್ದವು. “ಇದೆಂತ ಮಾವ°, ಒರಕ್ಕು ಬಿಟ್ಟಿದಿಲ್ಲೆಯೋ?” – ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ;
“ಒರಕ್ಕು ಬಿಟ್ಟಿದು, ಆದರೆ ತಲೆಲಿ ಇನ್ನೂ ರಾಮಕಥೆಯೇ ತಿರುಗುತ್ತಾ ಇದ್ದು…” – ಹೇಳಿದವು.
ರಾಮಕಥೆಯ ಬಗ್ಗೆಯೇ ತಿಳ್ಕೊಳೇಕಾದ ನವಗೆ ಪಕ್ಕನೆ ಕೇಳಿ ಹೋತು – ಎಂತರ ಅಂಬಗ ಅಷ್ಟೂ ಆಸಗ್ತಿಯ ವಿಶಯ ರಾಮಕಥೆಲಿ – ರಜ್ಜ ವಿವರುಸುವಿರೋ – ಹೇಳಿಗೊಂಡು. ಒರಕ್ಕು ತೂಗುತ್ತರೂ ಸಮಾದಾನಲ್ಲಿ ವಿವರುಸಿಗೊಂಡು ಹೋದವು.

~

ರಾಮಕಥೆ:
ಹೆಸರೇ ಹೇಳ್ತ ಹಾಂಗೆ, ಇದು “ರಾಮಾಯಣದ ಒಂದು ರೂಪ”. ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಬರದ ಮೂಲ ರಾಮಾಯಣದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರವಚನ.
ಆದರೆ, ಅಷ್ಟು ಮಾಂತ್ರ ಅಲ್ಲ – ಅದರೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಸುಮಾರೆಲ್ಲ ಇದ್ದು.
ಆಸ್ತಿಕ ಭಕ್ತರಿಂಗೆ ಭಜನೆ ಹೇಳಿರೆ ಕೊಶಿಯೇ ಅಲ್ಲದೋ? ಎಲ್ಲೋರೂ ಕೂದು ರಾಗಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಗೊಂಡು, ಅದಕ್ಕೆ ಮಿತವಾದ ಹಿನ್ನೆಲಿ ಸಂಗೀತ ಇದ್ದುಗೊಂಡು ಭಕ್ತಿಭಾವ ಹರಿತ್ತ ಒಂದು ಸುಂದರ ಸಮ್ಮಿಲನ.
ಸಂಗೀತ ಹೇಳಿರೆ ಮತ್ತೂ ಕೊಶಿ.
ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ವರಂಗಳ ಆರೋಹಣ ಅವರೋಹಣಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸಿನ ಭಾವವ ವ್ಯಕ್ತಮಾಡುವ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಂಗಳ ಕೇಳಿರೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಮೈದೂಗುತ್ತು.
ನೃತ್ಯ – ಹೇಳಿತ್ತುಕಂಡ್ರೆ ನೋಡ್ಳೆ ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿಯ ವಿಶಯ ಅಲ್ಲದೋ?
ಸಂಗೀತದ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಟನಟಿಯರು ಸಭೆಲಿ ಆಡಿ ತೋರುಸುತ್ತದು. ಕತೆ ಬೇಗ ಮನನ ಆವುತ್ತು.
ನೃತವೇ ತುಂಬಿದ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕಂಗಳ ನೋಡ್ಳೆ ಎಷ್ಟು ಕೊಶಿ!!
ನೃತ್ಯದ ತಾಳಂಗೊ-ಹೆಜ್ಜೆಗೊ, ಅದರೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಮಾತುಕತೆಯ ನಾಟಕದ ತುಂಡುಗೊ. ಭಾವ-ರಾಗ-ತಾಳ –ನಟನೆ – ಎಲ್ಲವೂ ಇಪ್ಪ ಪ್ರಾಕಾರ.
ನಾಟಕವೋ – ಅದು ಇನ್ನೂ ಚೆಂದ.
ರಜ ನೆಗೆ, ರಜ ಬೇಜಾರ, ರಜ ಸಂಗೀತ – ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸೇರಿಗೊಂಡ ಅವಿಲು! ನಾಟಕವ ಇಷ್ಟಪಡದ್ದವ ನಿಜಜೀವನಲ್ಲೂ ಆಸಕ್ತಿ ಕಳಕ್ಕೊಂಗು! – ಗಣೇಶಮಾವ° ಚೆಂದಕೆ ಹೇಳಿದವು.
ಇದಿಷ್ಟೂ – ಒಂದೇ ವೇದಿಕೆಲಿ, ಒಟ್ಟಿಂಗೇ ಇದ್ದರೆ?
– ಇದೆಲ್ಲದರ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಗುರುಗಳೇ ಮಾಡ್ತ ಪ್ರವಚನಂಗೊ ಇದ್ದರೆ..?
ನಾಟಕ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಮರಳಿನ ಚಿತ್ರ, ಸಂಗೀತ, ಭಜನೆ, ನಾಟ್ಯ, ನಾಟಕ – ಎಲ್ಲವುದೇ ಒಂದೇ ವೇದಿಕೆಲಿ, ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಂಗೇ ಮೇಳೈಸಿ, ಅದರೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಗುರುಗೊ ಪ್ರವಚನ ಕೊಡ್ತದು!!
ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕತೆಯ ಹಂದರಂಗಳ ಬಿಡುಸಿಗೊಂಡು ಹೋವುತ್ತು. ಯೇವದು ಆ ಕಥೆ?
ಅದುವೇ “ರಾಮಕಥೆ”.
ಅದು ಆನಂದ, ಪರಮಾನಂದದ ವಿಷಯ. ಅಶೋಕೆಲಿ ಈಗ ನೆಡೆತ್ತಾ ಇಪ್ಪದೂ ಅದುವೇ.  – ಹೇಳಿದವು.
~
ನೆಡೆತ್ತ ಕ್ರಮ:
ಹತ್ತಾರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಾಕಾರವ ಒಂದೇ ತಕ್ಕಡಿಲಿ, ಒಂದೇ ವೇದಿಕೆಲಿ… ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡ್ತದು ಹೇಂಗಪ್ಪಾ ಹೇಳಿ ಅನುಸಿತ್ತು. ಅದರಿಂದಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ದಿನವೂ ರಾಮಕಥೆ ಇರ್ತೋ – ಕೇಳಿದೆ.
ಅಶೋಕೆಗೆ ಯೇವಗ ಹೋಪದು ಹೇಳ್ತ ಅಂದಾಜಿಂಗೆ ಕೇಳಿದ್ದಾಗಿತ್ತು.
ಇಲ್ಲೆ, ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನ ಮಾಂತ್ರ – ಹೇಳಿದವು ಗಣೇಶಮಾವ°.
ಯೇವಗ ಎಲ್ಲ? ಹೇಂಗೆ ನೆಡೆತ್ತದು? ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತೂಗಿಗೊಂಡು ಹೋವುತ್ತದು ಹೇಂಗೆ-  ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ರಜ್ಜ ಹೇಳಿ ಮಾವ°- ಹೇಳಿದೆ.
ಗಣೇಶಮಾವ° ಒಂದೊಂದೇ ವಿವರುಸುಲೆ ಸುರುಮಾಡಿದವು.
~
ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯದ ಎರಡು ಚಾಂದ್ರಮಾನ ತಿಂಗಳಿಲಿ – ನಾಕು ಪಕ್ಷ ಸಿಕ್ಕುತ್ತು. ಅಲ್ಲದೋ?
ಪ್ರತಿ ಪಕ್ಷಕ್ಕೂ ಒಂದೊಂದು ಹೆಸರಿದ್ದು – ಈಗಾಣ ರಾಜಕೀಯಲ್ಲಿ ಇರ್ತ ನಮುನೆ! 😉
ಆಷಾಡ ಪರ್ವ, ಶ್ರಾವಣ ಪರ್ವ, ಕೃಷ್ಣ ಪರ್ವ, ಭಾದ್ರಪದ ಪರ್ವ – ಹೇಳಿಗೊಂಡು ನಾಕು ಪಕ್ಷಂಗೊ.
ಪ್ರತಿ ಪಕ್ಷಲ್ಲಿಯೂ ಎರಡ್ಣೇ ತಿಥಿ ಬಿದಿಗೆಂದ – ಒಂಬತ್ತನೇ ತಿಥಿ ನವಮಿ ಒರೆಂಗೆ ಏಳು ದಿನದ ಕಾಲಾವಧಿಲಿಯೇ – ಈ ರಾಮಕಥೆ ನೆಡೆತ್ತದು.
ರಾಮಕಥೆಯೊ ಹಾಂಗೇ, ಪರ್ವ ಪರ್ವವಾಗಿಯೇ ಮುಂದುವರಿತ್ತದು – ಹೇಳಿದವು.

ಪರ್ವ:
ರಾಮಕಥೆಯ ಪರ್ವ ಹೇಳಿತ್ತುಕಂಡ್ರೆ, ಒಂದು ಪಕ್ಷದ ಬಿದಿಗೆ ದಿನ ಆರಂಭ ಆಗಿ, ನವಮಿ ದಿನ ಒರೇಂಗೆ ಇರ್ತು.
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪರ್ವದ ಆರಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯ ಅಪ್ಪಲಿದ್ದು. ಅದೆಂತರ?

ಅದೊಂದು ಮೆರವಣಿಗೆ.
ಶ್ರೀಗುರುಗೊ ವಸತಿ ಇಪ್ಪ ಜಾಗೆಂದ, ರಾಮಕಥೆ ಅಪ್ಪ ಸಭಾಸದನ ಒರೆಂಗೆ ಆ ಮೆರವಣಿಗೆ.
ಗುರುಗೊ ಆ ಮೆರವಣಿಗೆಲೇ ಹೋಪದು.
ಗುರುಗಳ ಒಟ್ಟಿಂಗೇ ಇನ್ನೆರಡು ಅಪೂರ್ವ ವಸ್ತುಗೊ ಹೋವುತ್ತು. ಅದೆಂತರ?
– ವಾಲ್ಮೀಕೀ ರಾಮಾಯಣದ ಪುಸ್ತಕ.
ಗುರುಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಶಿಷ್ಯರೊಬ್ಬರು ಈ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣವ ತಲೆಲಿ ಮಡಗಿಂಡು ಹೋವುತ್ತದು.
ಅದರೊಟ್ಟಿಂಗೇ, ಮರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಶ್ರೀರಾಮನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನುದೇ ಒಬ್ಬ° ಹೊತ್ತುಗೊಂಡು ಹೋಪದಡ.

ಹೋಗಿ, ವೇದಿಕೆಲಿ ಶ್ರೀರಾಮನ ಪಟದ ಹತ್ತರೆಯೇ ಆ ಮೂರ್ತಿಯ ಮಡಗುತ್ತದು.
ಅದರ ಸಮೀಪಲ್ಲೇ ರಾಮಾಯಣ ಪುಸ್ತಕವ ಮಡಗುತ್ಸು.
– ಮೆರವಣಿಗೆಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಎತ್ತಿದ ಕೂಡ್ಳೇ ಶ್ರೀ ಗುರುಗೋ ಶ್ರೀರಾಮನ ದೊಡ್ಡ ಪಟಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಪಾರ್ಚನೆ ಮಾಡ್ತವು.
ರಾಮ ಇಪ್ಪಲ್ಲಿ ಹನುಮ ಇದ್ದೆ ಇರ್ತ ಅಲ್ಲದಾ? ಹಾಂಗೆ ಹನುಮ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯವ ಕಲ್ಪಿಸಿಗೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಗೂ ಪುಷ್ಪಾರ್ಚನೆಮಾಡಿ ಗುರುಗೊ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡ್ತವಡ.
ಮಾಡಿದ ಮತ್ತೆ ರಾಮಕಥೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸುರು.
ಏಳುದಿನದ ರಾಮಕಥೆ ಪರ್ವ ಮುಗುದಮತ್ತೆ ಪುನಾ ಅದೇ ರೀತಿ ಮೆರವಣಿಗೆಲಿ ವಸತಿಯ ಜಾಗೆಗೆ ತಪ್ಪದು.
ರಾಮಾಯಣದ ಗೌರವ ಎಲ್ಲಿಂದ ಆರಂಭ ಆವುತ್ತು –ಹೇಳ್ತದರ ಕಂಡು ಮನಸ್ಸು ತುಂಬಿ ಬಂತು.

~
ಪ್ರತಿದಿನವೂ, ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುತ್ತ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿದ ಮತ್ತೆ, ಆ ದಿನದ ರಾಮಕಥೆ ಸುರು.
ಲತಕ್ಕ ಸಂಗಡಿಗರ ಸುಶ್ರಾವ್ಯ ಭಜನೆ!
ವಾಲ್ಮೀಕಿ ವೇದ ವಂದ್ಯಾ – ಹೇಳಿಗೊಂಡು ಲತಕ್ಕ ಭಜನೆ ಮಾಡ್ಳೆ ಸುರುಮಾಡಿರೆ ಇಡೀ ಸಭೆಯೇ ತಲೆತೂಗುತ್ತು; ಚಕ್ರಕೋಡಿ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿ! 😉
ರಜ್ಜ ಹೊತ್ತು ರಾಮನ ಬಗ್ಗೆ ಭಜನೆ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತೆ ಕಥೆಯ ಒಳಂಗೆ ಹೋಪದು.
ಕಥೆ – ಯೇವ ಕಥೆ?
ಬರೇ ರಾಮ ಕಾಡಿಂಗೆ ಹೋದ ಕಥೆಯೋ? ರಾವಣನ ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿದ ಕಥೆಯೋ? ಲವಕುಶರು ಹೋರಾಡಿದ ಕಥೆಯೋ? ಅಲ್ಲ, ಅಷ್ಟು ಮಾಂತ್ರ ಅಲ್ಲ!
ಮೂಲ ರಾಮಾಯಣಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಮೀಕಿಗೆ ಕಂಡ ಕಥೆಗೊ. ಲಕ್ಷಗಟ್ಳೆ ಶ್ಲೋಕಲ್ಲಿ ವಿವರುಸುಲೆ ಹೆರಟ ತ್ರೇತಾಯುಗದ ಶುದ್ದಿಗೊ!
ನಾವು ಹುಟ್ಟಿದ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಿ ಅರಡಿಯದ್ದ ಕಥೆಗೊ.
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕತೆಲಿಯೂ ಹತ್ತಾರು ಉಪಮೆಗೊ, ಉಪಕಥೆಗೊ, ಉದಾಹರಣೆಗೊ!
ಎಲ್ಲವನ್ನುದೇ ಜೆನರಿಂಗೆ ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡುಸಿಗೊಂಡು, ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಬತ್ತ ಸುಂದರ ಕಥೆಗೊ – ಹೇಳಿದವು ಗಣೇಶಮಾವ°.
~

ಉದಾಹರಣೆಗೆ,
ಓಂಕಾರ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸೃಷ್ಟಿ – ಅದು ಹೇಂಗಾತು? ಯುಗಾಂತಂಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಂತಾತು?
ಸೃಷ್ಟಿ ಎಂತಕೆ ಆತು? ರಾವಣನ ಹುಟ್ಟು, ಅವನ ಬಾಲ್ಯ, ಅವನ ಬೆಳವು, ಅವ° ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಗೆ ಹೋವುತ್ತ°? ಆರಾರ ನಾಶ ಮಾಡ್ತ°? ಹೇಂಗೆ ಧರ್ಮಂದ ದೂರ ಹೋವುತ್ತ°?
ಶಬಲೆ ಹೇಳಿರೆ ಆರು? ಕಾಮಧೇನುವಿನ ಶುದ್ದಿ ಎಂತರ ?. . .
ರಾಮನ ಹುಟ್ಟು ಅಪ್ಪ ಮದಲಾಣ – ಅಷ್ಟಾಗಿ ಚಾಲ್ತಿಲಿ ಇಲ್ಲದ್ದ ಸುಂದರ ಕಥೆಗೊ.
ಗುರುಗಳ ಪ್ರವಚನ ಹೇಳಿರೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳೇಕೋ  – ಎಲ್ಲವನ್ನುದೇ ಎಳೆ ಎಳೆಯಾಗಿ ವಿವರುಸುತ್ತ ಶುದ್ದಿಗೊ.
ಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಉಪಕಥೆಗೊ, ನೆಗೆಗೊ, ಉಪಮೆಗೊ –ಆರಿಂಗೂ ಒರಕ್ಕು ತೂಗುಲೆ ಇಲ್ಲೆ!

ಪ್ರತಿ ಕತೆಗಳೂ ಒಂದು ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಿಂದಪ್ಪಾಗ – ಅದಾ, ಒಂದು ಹಿನ್ನೆಲೆ ಸಂಗೀತ, ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಚೆಂದದ ನಾಟ್ಯ.
ಸಣ್ಣದೊಂದು ನೃತ್ಯ ರೂಪಕ, ಅಲ್ಲದ್ದರೆ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಒಂದು ರಾಕ್ಷಸ / ದೇವ ವೇಷ.

ಅಲ್ಲದ್ದರೆ, ಒಂದು ಬೆಳಿಕಾಗತಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬಿಡುಸುತ್ತದು.
ಅದೂ ಅಲ್ಲದ್ದರೆ, ತಡ್ಪೆಯಷ್ಟಕ್ಕೆ ಇಪ್ಪ ಒಂದು ಕನ್ನಟಿಲಿ ಹೊಯಿಗೆ ಹರಡಿ ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಬೆರಳುಗಳ ಓಡುಸಿಗೊಂದು ಚಿತ್ರ ಮಾಡ್ತಾ ಹೋಪದು.
ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದನ ಕಲಾನೈಪುಣ್ಯ ಹೆರ ಬಪ್ಪಲೆ ಇಪ್ಪ ಅಪೂರ್ವ ಅವಕಾಶ.

ಇದೇವದೂ ಅಲ್ಲದ್ದರೆ ಬಜನೆ. – ಹೀಂಗೆ, ಎಲ್ಲಿ ಬೇಕೋ –ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕಥೆಗೆ ಪೂರಕವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಾಕಾರಂಗೊ.
~
ಆ ದಿನದ ಕಥೆ ಮುಗುದ ಮತ್ತೆ ಒಂದರಿ ಭಜನೆ ಇದ್ದಾಡ.
ಅದು ಹೇಂಗೆ? –
ಕೂದಲ್ಲೇ ಭಜನೆ ಮಾಡ್ತದಲ್ಲಾಡ; ನಿಂದೊಂಡು!!
ನಿಂದೊಂಡೋ – ಅಪ್ಪು. ಆ ಗವುಜಿಗೆ ನವಗೇ ಗೊಂತಿಲ್ಲದ್ದೆ ಎಲ್ಲೋರುದೇ ನಿಂದು ಹೋವುತ್ತಾಡ.
ಸಮೂಹ ಭಕ್ತಿರಸ ಹರಿತ್ತದು.
ಶ್ರೀ ಶಂಕರನ, ಶ್ರೀರಾಮನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಆಶೀರ್ವಾದಕ್ಕೆ ಬಯಸುತ್ತದು!
ರಾಮನ ಉಗಮ ಆತು – ಹೇಳ್ತ ಕೊಶಿ ಬಪ್ಪಾಗ ದೊಡಾ ಗವುಜಿ ಮಾಡಿಗೊಂಡು ಎಲ್ಲೋರುದೇ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದ್ದರ ಕಂಡ್ರೆ ಸ್ವತಃ ರಾಮನ ಅಮ್ಮ ಕೌಸಲ್ಯೆಗೇ ಮನಸ್ಸು ತುಂಬಿ ಬಪ್ಪ ಹಾಂಗಾಯಿದಾಡ!
ಗಣೇಶಮಾವ° ವಿವರುಸಿಗೊಂಡೇ ಹೋದವು.

~

ಎಷ್ಟೊಂದು ವೈವಿಧ್ಯತೆ. ಎಷ್ಟೊಂದು ಅದ್ವಿತೀಯತೆ. ಎಂತಹಾ ಏಕತೆ!! ಅಲ್ಲದೋ?
ರಾಮಾಯಣಂಗಳದ್ದೇ ರಾಮಾಯಣ ಆಯಿದು ಈಗ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜಲ್ಲಿ. ಅದರೆಡಕ್ಕಿಲಿ ಮೂಲ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಬರದ ರಾಮಾಯಣವನ್ನೇ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ತಿಳುಸಿ, ಅದರೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಹೀಂಗಿರ್ತ ಸಂಗೀತ-ಸಾಹಿತ್ಯ-ಕಲೆಗಳ ಸೇರುಸಿ ಭಕ್ತರನ್ನೂ ಸೇರುಸಿಗೊಂಡು ಮುಂದುವರಿತ್ತದು ಎಷ್ಟೊಂದು ಚೆಂದ, ಅಲ್ಲದೋ?
ಇದು ಕೇವಲ ಪ್ರವಚನ ಅಲ್ಲ,ಕೇವಲ ರೂಪಕ ಅಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಭಜನೆ ಅಲ್ಲ-  ಇದು ನಿರೂಪಕ!!
ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲಾ ನಮುನೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರಿಂಗೂ ಒಂದೊಂದು ಅವಕಾಶ ಇದ್ದು!

ಗಣೇಶ ಮಾವ° ವಿವರುಸುದರ ಕೇಳಿಯಪ್ಪಗ ನವಗೂ ಒಂದರಿ ನೋಡಿಕ್ಕುವೊ° ಹೇಳಿ ಆಗದ್ದೆ ಇರ.
ನಾಳ್ತು ನವಮಿಯ ಒರೇಂಗೆ ಇದ್ದದ. ಹೋಗದ್ದೇ ಇಪ್ಪವು ಹೋಗಿ ಆ ರಾಮಕಥೆಯ ವೈಭವವ ಕಂಡಿಕ್ಕಿ ಬಪ್ಪನೋ?
~

ಜೆನಂಗಳ ಮನಸ್ಸಿಂದ ಮರೆಯಾಗಿ ಹೋವುತ್ತ ಎಷ್ಟೋ ಕಥೆಗೊ, ಉಪಕಥೆಗೊ ಈಗ ಅಶೋಕೆಲಿ ನೆಂಪಕ್ಕು.
ಒಂದರಿ ನೆಂಪಾದರೆ ಮತ್ತೆ ಎಂದಿಂಗೂ ಮರದು ಹೋಗದ್ದ ನಮುನೆಲಿ ಮನಸ್ಸಿಲಿ ಗಟ್ಟಿ ಆಗಿ ನಿಂಗು.
ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣದ ಒಳ ಇಪ್ಪ ರಾಮನ ಕಥೆ; ರಾಮನ ಕಥೆಯ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಂಗೆ ಅನೇಕಾನೇಕ ಉಪಕಥೆಗೊ; ಅದೆಲ್ಲದರ್ಲಿಯೂ ಬತ್ತ ತತ್ವಂಗಳ ಒಂದೊಂದೇ ಆಗಿ ನಾವು ಮನಸ್ಸಿಂಗೆ ತೆಕ್ಕೊಳೇಕು.
ಅಷ್ಟಪ್ಪಗ ಅಲ್ಲಿಪ್ಪ ಪಾತ್ರಂಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮನ್ನೇ ಹೋಲುಸಿ ಹೋವುತ್ತು.

ಅಪ್ಪಲೆ ಅದು ರಾಮನ ಕಥೆಯೇ ಆದರೂ, ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ನಾವು ನಮ್ಮನ್ನೇ ಸರಿಮಾಡಿಗೊಂಬಲೆ ಬಳಸುಲಕ್ಕಾದ “ನಮ್ಮ ಕಥೆ”ಯೇ ಆಗಿ ಇರ್ತು – ಹೇಳ್ತದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ.

~

ಇದೇ ಕಾರಣಲ್ಲಿ ಮಹಾಪುರುಷರ ಕಥೆಗಳ ಕೇಳಿಗೊಂಡು / ಹೇಳಿಗೊಂಡು ಇದ್ದದಲ್ಲದೋ – ಮದಲಿಂಗೆ.
ಈಗಾಣ ಟೀವಿಲಿ ಆದರೆ ಹೇರಿ ಪೋಟ್ರು, ಪುಚ್ಚೆಯೂ-ಎಲಿಯೂ ಎಲಿಪುಚ್ಚೆ ಮಾಡಿಗೊಂಬದು ಬಕ್ಕು, ಮದಲಿಂಗೆ ಆದರೆ ಅಜ್ಯಕ್ಕೊ ಕಥೆ ಹೇಳಿಯೇ ಆಯೇಕಟ್ಟೆ. ಅಲ್ಲದೋ?!

ಅದಪ್ಪು, ಮದಲಾದರೆ, ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆ-ಉಪಕಥೆಗಳ ಅಜ್ಜಿಯಕ್ಕೊ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟುಗೊಂಡು ಇತ್ತಿದ್ದವು. ಇನ್ನಾಣ ತಲೆಮಾರಿನ ಅಜ್ಜಿಯಕ್ಕೊಗೆ ಅದೆಲ್ಲ ಬಕ್ಕು – ಹೇಳ್ತದು ನಿಘಂಟಿಲ್ಲೆ!
ಹಾಂಗಾಗಿ, ಇದು ಎಂದಿಂಗೂ ಆರಿ ಹೋಪಲಾಗ ಹೇಳ್ತ ಉದ್ದೇಶ ಹೊತುಗೊಂಡು ಇಪ್ಪ ನಮ್ಮ ಗುರುಗೊ ಮಾಡ್ತ ಈ ಪಾಠ ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲೋರಿಂಗೂ ಇರ್ತದು.
ಅಧ್ಯಾಪನ ಮಾಡುವಗ ಇಡೀ ಸಮಾಜವೇ ಕಲ್ತುಗೊಂಡು, ಮುಂದಾಣೋರಿಂಗೆ ತಿಳಿಶೇಕು – ಹೇಳ್ತ ಅಂಶವೂ ಇದರ್ಲಿ ಇದ್ದು – ಹೇಳಿದವು ಗಣೇಶಮಾವ°.

ಒಂದೊಪ್ಪ: ರಾಮನ ಕಥೆ ಕೇಳಿರೆ ನಮ್ಮ ವೆಗ್ತಿತ್ವವೂ ರಾಮನ ಹಾಂಗೇ ಅಕ್ಕು; ಎಲಿಪುಚ್ಚೆಯ ಕಾರ್ಟೂನು ಕಥೆ ಕೇಳಿರೆ ನಮ್ಮದೂ ಹಾಂಗೇ ಆಗದೋ?!

ಸೂ:

• ಪಟಂಗೊ ‘ಹರೇ ರಾಮ’ದ ಚಿತ್ರ ಪುಟಂದ.
• ಬೊಳುಂಬುಮಾವಂಗೆ ಕಂಡ ಚಿತ್ರಂಗಳ ಮೊನ್ನೆ ಬೈಲಿಲಿ ತೋರುಸಿದ್ದವು. ನೋಡಿದ್ದಿರೋ?

• Author
• Recent Posts

ಒಪ್ಪಣ್ಣ

ಬೈಲಿನ ಒಪ್ಪಣ್ಣ

Latest posts by ಒಪ್ಪಣ್ಣ (see all)

• ಇಹಯಾತ್ರೆ ಮುಗಿಸಿದ ಬಲಿಪಜ್ಜ° - February 17, 2023
• ಯಕ್ಷಗಾನ ಪದಂಗೊ – ಉಂಡೆಮನೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ - November 25, 2022
• ಒಪ್ಪಣ್ಣನ ಬೈಲಿಂಗೆ ಹನ್ನೆರಡು ಒರಿಶ - December 31, 2021