ಶಿಷ್ಟಾಚಾರದ ಕೆಲವು ಶಬ್ದಂಗ

ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ

ಅಂದೊಂದರಿ ಕೆಲವು ಶಬ್ದಾರ್ಥಂಗಳ ನಾವು ಕಲ್ತದು ನೆಂಪಿದ್ದಾ?

ಶಿಷ್ಟಾಚಾರಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗುಸುವ ಕೆಲವು ಶಬ್ದಂಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇಂದುದೆ ರಜ್ಜ ತಿಳ್ಕೊಂಬನಾ?

ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಹೇಳುವ ಶಬ್ದವನ್ನೇ ಮದಲು ನೋಡುವೊ.

‘ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ’ ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಶಬ್ದಂಗ ಇದ್ದಲ್ಲದಾ?

ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ = ಶಿಷ್ಟ + ಆಚಾರ

‘ಶಿಷ್ಟಾಚಾರಃ’  ಹೇಳಿರೆ “ಶಿಷ್ಟಾನಾಂ ಆಚಾರಃ” (ಶಿಷ್ಟರ ನಡವಳಿಕೆ) ಹೇಳಿ ಅರ್ಥ.

ಶಿಷ್ಟ ಹೇಳಿರೆ ಒಳ್ಳೆಯವು, ಕ್ರಮಲ್ಲಿಪ್ಪವು.

ಆಚಾರ ಹೇಳಿರೆ ನಡವಳಿಕೆ.

ಶಿಷ್ಟರು ಆರು?

ವ್ಯವಹಾರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರೀತಿ ನೀತಿಗ ಇದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆದು ಹೇಳ್ಯೊಂಡು ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಿಕರು ಅವರ ನಡವಳಿಕೆಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕ್ರಮಂಗಳ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡವು.  ಅದನ್ನೇ ನಾವು ‘ಇದು ಮೊದಲಿಂದ ಬಂದ ಕ್ರಮ’ ಹೇಳಿ ಅನುಸರಿಸಿಯೊಂಡು ಬಪ್ಪದು.

ಶಿಷ್ಟಾಚಾರದ ಮಾತುಗ ಯಾವ್ಯಾವುದಿದ್ದು?

ನಮಸ್ತೇ

ನಮಸ್ತೇ = ನಮಃ + ತೇ

ತೇ ಹೇಳಿರೆ ನಿನಗೆ ಹೇಳಿ ಅರ್ಥ.

ನಮಸ್ತೇ = ನಿನಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ.

ನಮಃ ಹೇಳಿರೆ ಬಗ್ಗುವದು. ನಮಸ್ತೇ ಹೇಳಿರೆ ನಿನ್ನ ಮುಂದೆ ಆನು ಬಗ್ಗುತ್ತೆ ಹೇಳಿ ಅರ್ಥ.

ನಮೋ ನಮಃ

ನಮೋ ನಮಃ = ನಮಃ + ನಮಃ (ವಿಸರ್ಗದ ಮುಂದೆ ‘ನ’ ಅಕ್ಷರ ಬಂದ ಕಾರಣ ‘ಮಃ’ ಇಪ್ಪದು ‘ಮೋ’ ಆತು).

ಒಂದೇ ಶಬ್ದದ ದ್ವಿರುಕ್ತಿ (ಎರಡು ಸರ್ತಿ ಹೇಳಿರೆ) ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ಕೊಡ್ತು.

ನಮೋನ್ನಮಃ ಹೇಳಿ ಹೇಳ್ಳಾಗ.

 ಧನ್ಯೋಸ್ಮಿ

ಇಲ್ಲಿಯೂ ಎರಡು ಪದಂಗ ಇದ್ದು. ನೋಡುವ –

ಧನ್ಯೋಸ್ಮಿ = ಧನ್ಯಃ + ಅಸ್ಮಿ| (ವಿಸರ್ಗದ ಮುಂದೆ ಅಕಾರ ಇದ್ದು, ಹಾಂಗಾಗಿ  ಓ ಹೇಳಿ ಆತು)

ನಿಂಗ ಮನೆಗೆ ಬಯಿಂದಿ. ಅಹಂ ಧನ್ಯೋಸ್ಮಿ (ಆನು ಧನ್ಯನಾದೆ.) ಹೇಳಿ ಹೇಳ್ಳಕ್ಕು.

ಧನ್ಯವಾದ ಇಲ್ಲಿ ಧನ್ಯ ವಾದ ಹೇಳಿ ಎರಡು ಶಬ್ದಂಗ ಇದ್ದು

ಕೃತಜ್ಞ

ಕೃತಜ್ಞ = ಕೃತ+ಜ್ಞ = ಮಾಡಿದ್ದದು (ಉಪಕಾರವ) ನೆಂಪಿಪ್ಪವ.

ನೀನು ತುಂಬ ಉಪಕಾರ ಮಾಡಿದೆ. ಆನು ನಿನಗೆ ಕೃತಜ್ಞನಾಗಿ ಇದ್ದೆ (ಆನು ಮರದ್ದಿಲ್ಲೆ) ಹೇಳಿ ಅರ್ಥ.

ಕೃತಜ್ಞತೆ = ಮಾಡಿದ್ದದು ಗೊಂತಿಪ್ಪದು/ನೆಂಪಿಪ್ಪದು

ಮಾಡಿದ ಉಪಕಾರ ನೆಂಪಿಲ್ಲೆ, ಅವಂಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಹೇಳುದೇ ಇಲ್ಲೆ. ಹೇಳಿ ಹೇಳ್ತಿಲ್ಲೆಯ.

ಋಣಿ

ಋಣ ಹೇಳಿರೆ ಸಾಲ

ಋಣೀ = ಋಣ ಇಪ್ಪವ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಲ ತೆಕ್ಕೊಂಡವ.

ಕನ್ನಡಲ್ಲಿ ‘ಋಣಿ’ ಹೇಳಿ ಬಳಕೆ.

ಕ್ಷಮಿಸಿ / ಕ್ಷಮ್ಯತಾಮ್

ಕ್ಷಮಾ ಹೇಳುವದು ಒಂದು ಗುಣ.

ಕ್ಷಮೆ ಹೇಳಿರೆ ತಾಳಿಗೊಂಬದು/ತಡಕ್ಕೊಂಬದು.

ಎನ್ನ ಕ್ಷಮಿಸಿ ಹೇಳಿರೆ ಎನ್ನ ತಪ್ಪಿನ ಸಹಿಸಿಯೊಳ್ಳಿ, ಎನ್ನಂದ ನಿಂಗೊಗೆ ಕಷ್ಟ ಆತು, ತಡಕ್ಕೊಳ್ಳಿ ಹೇಳಿ ಅರ್ಥ.

ಭೂದೇವಿಯ ಹತ್ರೆ ನಾವು ಕೇಳ್ಯೊಳ್ತು – ಪಾದಸ್ಪರ್ಶಂ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಮೇ = ಎನ್ನ ಪಾದಸ್ಪರ್ಶವ ತಡಕ್ಕೊ/ ಸಹಿಸಿಕೊ. ಹೇಳಿ.

ಕೇಳಿದ್ದೀರಾ? ` ಶಕ್ತಾನಾಂ ಭೂಷಣಂ ಕ್ಷಮಾ‘ ಹೇಳಿ ಒಂದು ಮಾತು ಇದ್ದು. ಇದರ ಅರ್ಥ “ಶಕ್ತಿವಂತರ ಭೂಷಣ (ಶೋಭೆ) ಕ್ಷಮೆ” ಹೇಳಿ.

ಶಕ್ತಿವಂತ ಆದರೆ ಅವಂಗೆ ತಡಕ್ಕೊಂಬ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಬೇಕು!

• Author
• Recent Posts

ಡಾಮಹೇಶಣ್ಣ

ಕೂಳಕ್ಕೋಡ್ಳು ಅಣ್ಣ ಹೇಳಿರೆ ಮದಲಿಂದಲೇ ಹಾಂಗೆ. ಓದುಗು, ಬರಗು.
ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಂಸ್ಕೃತ - ಎರಡರಲ್ಲಿದೇ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ.
ಮಹೇಶಣ್ಣ ಹೇಳಿ ಇವರ ಹೆಸರು, ಎಂಗೊ ಎಲ್ಲ ಕೂಳಕ್ಕೂಡ್ಳಣ್ಣ ಹೇಳಿಯೇ ದಿನಿಗೆಳುದು.
ಊರಿಲಿ, ನೀರ್ಚಾಲು ಶಾಲೆಲಿ ಕಲಿವಗಳೇ ಹಾಂಗೆ - ಎಡಪ್ಪಾಡಿ ಬಾವ ಹೇಳುಗು - ಬಾಕಿ ಒಳುದವೆಲ್ಲ ಬಿಂಗಿ ಮಾಡಿಗೊಂಡು, ಮಾಷ್ಟ್ರನ ಅಂಗಿಗೆ ಶಾಯಿ ಹಾಕಿಯೊಂಡು ಆಡುವಗ, ಇವು ಕರೆಲಿ ಕೂದಂಡು ಓದುಗಡ.
ಮುಂದೆ ಉಜಿರೆಲಿ ಕಲ್ತುಗೊಂಡು ಇಪ್ಪಗಳೂ ಹಾಂಗೆಯೇ.
ಅಲ್ಲಿಂದಲೂ ಮುಂದೆ ತಿರುಪತಿಲಿ ಕಲ್ತವು - ಅಷ್ಟಪ್ಪಗ ಪ್ರತಿಸರ್ತಿ ಊರಿಂಗೆ ಬಪ್ಪಗಳೂ ಒಪ್ಪಣ್ಣಂಗೆ ಲಾಡು ಸಿಕ್ಕಿಯೋಂಡು ಇತ್ತು. 😉
ಈಗ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೊಂಬಾಯಿಯ ಹತ್ರೆ ಐ.ಐ.ಟಿ ಹೇಳ್ತ ದೊಡ್ಡ ಕೋಲೇಜಿಲಿ -ಭಾರತಲ್ಲಿ ಆದ ವಿಜ್ಞಾನದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ - ಪಚ್ಚಡಿ (Ph.D) ಮಾಡಿಕ್ಕಿ ಡಾಗುಟ್ರು ಆಯಿದವು.
ಕಿದೂರು ಬಾವನ ಹಾಂಗೆ ಮದ್ದಿನ ಇಂಜೆಕ್ಷನು ಕುತ್ತತ್ತ ಡಾಗ್‌ಟ್ರು ಅಲ್ಲ, ತತ್ವದ ಇಂಜೆಕ್ಷನು ಕುತ್ತುತ್ತ ಡಾಗ್‌ಟ್ರು.
ಕುಶಿ ಆವುತ್ತು, ನಮ್ಮೋರು ಮೇಗೆ ಮೇಗೆ ಹೋಪಗ. ಅಲ್ಲದಾ? ಅವಕ್ಕೆ ರಜ ಕುಶಾಲುದೇ ಇದ್ದು. ಚಿಂತನೆಯುದೇ ಇದ್ದು.
ಭಾರತೀಯರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಬಗೆಗೆ ಕಾಳಜಿಯುದೇ ಇದ್ದು. ನಮ್ಮೋರ ಹಿಂದಾಣೋರ "ಮಹತ್ವ"ದ ಬಗೆಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯುದೇ ಇದ್ದು.
ಒಪ್ಪಣ್ಣನ ಬೈಲಿಂಗೆ ಬಂದು ಶುದ್ದಿ ಹೇಳ್ತಿರಾ ಹೇಳಿ ಕೇಳುವಗ ಸಂತೋಷಲ್ಲಿ ’ಅಕ್ಕಪ್ಪಾ, ಧಾರಾಳ!’ ಹೇಳಿದವು. ಹಾಂಗಾಗಿ, ನಮ್ಮೋರ ಮಹತ್ವಂಗಳ ಹೇಳುಲೆ "ಮಹತ್ವ" ಹೇಳ್ತ ಅಂಕಣ, ಇವು ಬರದ್ದರ ಓದಿಕ್ಕಿ, ನಮ್ಮೋರ ಬಗೆಗೆ ನವಗೆಲ್ಲರಿಂಗುದೇ ಹೆಮ್ಮೆ ಬಂದು, ಹಿಂದಾಣೋರ ಮಹತ್ವ ಬಂದರೆ ಕೂಳೆಕ್ಕೋಡ್ಳಣ್ಣನ ಶ್ರಮ ಸಾರ್ಥಕ ಆದ ಹಾಂಗೆ.
ಓದಿ, ಒಪ್ಪ ಕೊಡಿ. "ಮಹತ್ವ"ದ ಮಾಹಿತಿಯ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಗೊಳ್ಳಿ..!
ಆಗದೋ?

Latest posts by ಡಾಮಹೇಶಣ್ಣ (see all)

• ಸೌಂದರ್ಯಮಾಧುರ್ಯಶೋಭೇ!(ಅನುರಾಗ-ಗೀತಮ್) - November 13, 2014
• Hello world! - October 22, 2014
• ಅನುರಾಗ ರಾಗ - June 13, 2014